Selçuk BAŞAR-Efnan DEMİREREN/TRABZON, (DHA)- KARADENİZ’de son yıllarda küresel iklim değişikliği ile istilacı zararlıların yanı sıra zirai don nedeniyle rekolte kayıplarıyla geçen fındığın ihracatında 2024 Eylül-2025 Kasım döneminde yüzde 53 düşüş gerçekleşti. Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Yönetim Kurulu Üyesi Sebahattin Arslantürk, “Geçen yıl 309 bin tonluk iç fındık ihracatı gerçekleşmişti. Bu yıl beklenen 220 bin ton civarında. Bu yaklaşık yüzde 30 azalma manasına geliyor. İhracat tutarının geçen yıla göre çok daha yukarda bir rakama ulaşacağı, 3,5 milyar dolar ve üzerinde ihracat sonucuyla sezonu bağlayacağımızı ifade edebilirim” dedi.
Dünya fındık üretiminde 744 bin hektarlık alanla zirvede yer alan Türkiye, fındık pazarının çoğunu elinde bulunduruyor. Son yıllarda Karadeniz Bölgesi'nde zirai don ve istilacı böcek türleri kaynaklı hasarın yanı sıra yağış rejiminde değişkenliğine yol açan iklim değişikliğinin etkileri de fındık tarımını olumsuz etkiliyor. 2024 Eylül-2025 Kasım döneminde zor dönem geçiren fındığın ihracatında yüzde 53 düşüş yaşandı. İhracat daralması ve rekolte düşüklüğünün fiyatları yukarı çektiğine dikkat çeken uzmanlar, fındığın kilosunun 400 lira seviyelerinde seyredeceğini, miktar bazındaki azalmaya rağmen ihracat gelirinin ise geçen yıllara oranla artacağını öngördüklerini söyledi.
‘SON ZAMANLARIN EN DÜŞÜK ÜRETİM MİKTARI’
UFK Yönetim Kurulu Üyesi Sebahattin Arslantürk, Türkiye genelinde fındık üretiminde 400 bin tonluk beklentinin olduğunu ifade ederek, “Fındıkta genel olarak son zamanların en düşük üretim miktarı beklentisi var. Bu beklenti 400 bin ton civarında bir üretim. Bu üretim miktarına bağlı olarak fiyatlar çok hızlı bir şekilde 200 lira bandıyla başlayarak, 340 lira bandına kadar geldi. Bugünlerde de 300 lira bandıyla seyrediyor. Önümüzdeki günlerde beklentinin daha da artacağı düşünüyoruz. O yüzden üretici daha da sabırlı ve ürünü indirme konusunda çok daha tedbirli davranıyor. Bizim de zaten üreticiye, ‘Eğer istediğiniz fiyatı yakalayabilirseniz hem emanete fındık vermeyeceksin hem de ihtiyacın kadarını piyasaya indireceksin ki hedeflediğin fiyata ulaşabilesiniz’ diyoruz” diye konuştu.
‘220 BİN TON CİVARINDA FINDIK BEKLENTİMİZ VAR’
Arslantürk, fındık ihracatındaki toplam tutarın 3,5 milyar dolara ulaşacağını aktararak, “Bunun yanında ihracat rakamlarımız maalesef geçen yılla karşılaştırdığımız zaman bayağı bir geride gidiyor. Bunun geride gitmesinin bir nedeni de önemli bir fındık ithalatçısının Türkiye’den halihazırda bir ürün almamasından kaynaklı bir durum. Önümüzdeki günlerde alıma başlayacaklarını da ifade ettiler. Geçen yıl 309 bin tonluk bir iç fındık ihracatı gerçekleşmişti. Bu yıl beklenen 220 bin ton civarındadır. Bu da yaklaşık yüzde 30 bir azalma manasına geliyor. İhracat tutarının geçen yıla göre çok daha yukarda bir rakama ulaşacağı, 3,5 milyar dolar ve üzerinde ihracat sonucuyla sezonu bağlayacağımızı ifade edebilirim” ifadelerini kullandı.
‘ÜRETİCİNİN BEKLENTİSİ 400 LİRA VE ÜZERİ’
İhracatın artmasıyla fındığın kilo fiyatının 400 lira seviyelerini aşabileceğini ifade eden Arslantürk, "Geçen yılın eylül ayı ile şu anı karşılaştırdığımızda ihracat rakamları yüzde 53 civarında geriden gidiyor. Önemli bir alıcının piyasaya yeniden girmesiyle bu rakam hızlı bir şekilde daha aşağıya düşecek. İhracatta bu yıl beklentimiz; geçen sezona göre yüzde 30 civarında, ihracatın daha az gitmesi yönünde. İhracatın azalması fiyatların yükselmesine neden oldu. Buna bağlı olarak nisan ayında yaşadığımız zirai don olayı, kuraklığa bağlı rekolte kaybı, kokarca ve diğer zararlıların etkisi fiyatları aşırı yükseltti. Fiyatların yükselmesi alıcının tepkisine neden oldu. Üreticiler de oluşan fiyatlara alışmaya çalışıyor. Fındık, beklentilerimiz doğrultusunda seyredecektir. Fiyatların yükseleceğini öngörüyoruz. Ürün arzında ciddi bir daralma var. Talebin artması, fiyatlara paralel olarak yansıtacaktır. Piyasa da fındığın kilosunun 300 lira seviyesinde bir fiyatı var. 340 lira seviyelerine kadar da çıktı. Üreticinin beklentisi 400 lira ve üzeri seviyeleridir. Bunun olma olasılığını da güçlü görüyoruz" dedi. (DHA)