Gizem CENGİL-Emirhan YÜZÜGÜLDÜ/ANKARA, (DHA)- DIŞİŞLERİ Bakanı Hakan Fidan, Gazze ile ilgili İstanbul'da yapılan toplantıyla ilişkin, "Bölgede ateşkesin devam etmesi kritik öneme haiz bir husus. Ama kırılgan, neden kırılgan? Çünkü İsrail'in ateşkesin temel hedeflerine inanmadığına ilişkin elimizde güçlü veriler var, hep bunu görüyoruz. İnsani yardım malzemelerinin henüz içeriye girişine izin verilmediğini görüyoruz. Buna rağmen Filistin tarafı büyük bir olgunluk içerisinde ateşkesin şartlarına riayet gidiyor" dedi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Romanya Dışişleri Bakanı Oana Toiu ile bir araya geldi. Bakanlar, ikili görüşmenin ardından ortak basın açıklaması yaptı. Fidan, "Romanya, Güneydoğu Avrupa Bölgesi'nden yüksek ikili ticaret hacmine sahip olduğumuz ülke konumundadır. Ülkemiz ise Romanya'nın ABD dışındaki en büyük ticaret ortağıdır. 2024 yılında yaklaşık 12 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen ticaret hacmimizi 15 milyar dolar seviyesine ulaştırmak istiyoruz. Türkiye ve Romanya arasında deniz, kara ve hava yolu bağlantı sağlığını geliştirmek için de yoğun bir çalışma trafiği var. Aynı zamanda Bulgaristan'ı da kapsayacak biçimde daha büyük projeleri hayata geçirmeyi hedefliyoruz. Enerji alanındaki iş birliğimiz de istikrarlı bir şekilde gelişmekte. Çok sayıda firmamız Romanya'da enerji sektöründe başarılı işlere imza atmakta. Geçtiğimiz mayıs ayında Romanya ile imzaladığımız enerji alanında ikili iş birliği mutabakatı bu alandaki ortaklığımızı daha da derinleştirmeyi amaçlamaktadır. Savunma sanayii de ilişkilerimizle hızla gelişen bir alan. Romanya'nın ülkemizden tedarik etmeyi planladığı Hisar sınıfı korvet bu alandaki iş birliğimiz için önemli bir adım olacaktır. Romanya'yla savunma sanayi alanında ortak üretim de gerçekleştirmek niyetindeyiz. Her iki tarafa da fayda sağlayacak önemli projeleri hayata geçirmeye hazırız. Romanyalı yatırımcıları Türkiye'de bulunan yatırım fırsatlarını daha yakından tanımaya ve Türkiye'deki şirketlerle daha yakından iş birliği yapmaya da bu arada davet etmek istiyoruz” ifadelerini kullandı.
'AMACIMIZ KARADENİZ'İ BARIŞIN MERKEZİ HALİNE GETİRMEK'
Karadeniz’in Romanya'yla geliştirilen yapıcı iş birliği açısından önemli bir uygulama sahası olduğunu belirten Fidan, “Bölge ülkeleri olarak bölgenin güvenliğini, bölgenin refahını, ekonomisini en iyi şekilde nasıl geliştiririz, nasıl mümkün kılarız? Bölge ülkeleri tarafından bölgesel sahiplenmeyle yapılabileceği anlayışından hareketle ilişkilerimizi Karadeniz ekseninde bu şekilde Romanya'yla yürütmekteyiz. Karadeniz'in güvenliği aynı zamanda bölgesel istikrarında anahtar. Bu durum Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ardından daha da belirgin hale gelmiş durumda. Bölgesel sahiplenme anlayışıyla Karadeniz'deki müttefiklerimizle iş birliğimize bu amaçla büyük önem vermekteyiz. Romanya ve Bulgaristan'la birlikte yürüttüğümüz ‘Mayın Karşı Tedbirleri Karadeniz Görev Grubu’ 2024 Temmuz ayından bu yana faaliyetlerini başarılı bir biçimde icra etmektedir. Görev grubunun önümüzdeki dönemde deniz altındaki kritik altyapının korunması gibi konularda da ilave sorumluluklar üstlenmesinde açıkçası Türkiye olarak biz fayda görmekteyiz. Karadeniz'in iki yakasında ortak sorumluluk bilinciyle hareket eden iki komşu olarak gıda ve enerjik tedarik yollarının güvenliğinin öneminin farkındayız. Amacımız Karadeniz'i barışın, refahın ve dayanışmanın merkezi haline getirmektir" diye konuştu.
Bakan Fidan, Balkanlar konusunda görüşlerini paylaştıklarını söyledi. Fidan, "Balkanlar stratejik kırılganlıkların zaman zaman öne çıkabildiği bir coğrafya. Bu nedenle bölgedeki gelişmeleri de beraberce yakından takip etmekteyiz. Bölgedeki tüm aktörlerle diyaloğun sürdürülmesi ve ortak aklın teşvik edilmesi gerekliğine inanıyoruz" dedi.
'TÜRKİYE, AB'YE YÖNELİK YAKLAŞIMINI DEĞİŞTİRMEDİ'
Fidan, Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerini de ele aldıklarını söyleyerek, "Romanya'nın Türkiye'nin AB üyelik sürecine verdiği samimi desteği her zaman takdirle karşıladık. Türkiye, Avrupa Birliği'ne yönelik stratejik yaklaşımı defaatle ifade ediyoruz, değiştirmemiştir. Değişen dengeler Türkiye'yle Avrupa'nın birbirini tamamlayan iki unsur olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır. Avrupalı liderler tarafından son dönemde dile getirilen yapıcı mesajlar, ilişkilerimizdeki mevcut tıkanmaların aşılması için kıymetli fırsat sunmakta. Bu çerçevede Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve vize serbestisi diyaloğunun yeniden canlanmasına ilişkin beklentilerimizi kıymetli mevkidaşımla paylaşıyorum" diye konuştu.
'AVRUPA'NIN GÜVENLİĞİ İÇİN KRİTİK'
Fidan, Avrupa'nın güvenliği konusunun da gündemlerinde olduğunu söyleyerek, "Avrupa Güvenlik Mimarisi yeniden şekillenirken bu sürecin uzun vadeli ve stratejik bir bakış açısıyla ele alınması gerektiğini her zaman savunduk. Bu bağlamda Türkiye'nin Avrupa için güvenlik eğilimi mekanizmasına etkin katılımı Avrupa'nın güvenliği açısından kritik önem taşımaktadır. Ayrıca biliyorsunuz Avrupa Birliği yakın zamanda Karadeniz stratejisini açıkladı. Bu stratejinin uygulanmasında ülkemizle yakın eş birim içinde hareket edilmesi yönünde Romanya'nın da desteğine güveniyoruz" dedi.
'SAVAŞIN SONA ERMESİNİ ARZU EDİYORUZ'
Bakan Fidan, Rusya-Ukrayna savaşında gelinen mevcut aşamayı da ele aldıklarını belirterek, "Ülkelerimizin mensup olduğu gönüllüler koalisyonu bünyesindeki çalışmalarımızı ve koalisyona hangi alanlarda katkılar sunabileceğimizi değerlendirdik. Ve her iki tarafta da tüm seviyelerde iletişim kanalları bulunan bir ülke olarak müzakere edilmiş bir çözüme yönelik temaslarımızı sürdürmekteyiz. Sayın Cumhurbaşkanımızı daima ifade ettiği gibi savaşın kazananı olmadığı gibi barışın da kaybedeni olmayacaktır. Hem bölgemizin hem de tüm dünyanın selameti için bu savaşın bir an önce adil ve kalıcı bir barışla sona ermesini arzu ediyoruz” ifadelerini kullandı.
‘İNSAN YARDIMLARI SAHAYA ULAŞAMAMAKTADIR’
Bakan Fidan, Gazze'deki son gelişmelerin de gündemlerinde olduğunu ifade ederek “Hafta başında İstanbul'da Gazze konulu önemli bir toplantıya Türkiye olarak ev sahipliği yaptık. Sürecin kalıcı bir zemine oturması için daha fazla ortakçılığa ihtiyaç bulunduğu düşüncesiyle yoğun bir diplomasi trafiği içindeyiz. Gazze'deki sürecin ilerletilmesi için Filistin tarafı yapıcı bir yaklaşım sergilemekte. Tüm rehinelerin İsrail'e teslim edilmiş olması ve cesetlerin iadesi için ortaya konan çaba bu yapıcı tutumu en somut göstergesidir. Öte yandan İsrail yardımların ulaştırılması konusunda üzerine düşen yükümlülükleri hala yerine getirmemektedir. Gazze'ye giren kamyonların önemli bir kısmı ticari yük taşımakta, insani yardımlar ise sahaya ulaşamamaktadır. Yardımlar depolarda ve kamyonlarda beklemekte, Gazze halkının acil ihtiyaçları karşılıksız kalmaktadır. Bu yaklaşımı sürdürmesi kabul edilemez. Bu konuda acilen gerekli tedbirlerin alınmasına yönelik çağrımızı buradan tekrar yineliyoruz. Gazze'deki sürece ilişkin olarak ayrıca Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne bir taslak sunulması öngörülmekte. Türkiye olarak biz bu taslağa ilişkin görüşme katkılarımızı muhataplarımızla paylaşmış durumdayız. Bu tarihi fırsatın heba edilmemesi, geçmişte yapılan hatalara düşürülmemesi gerekmekte. Bu itibarla tarafların ve uluslararası toplumun sahiplenebileceği bir çerçevenin ortaya çıkması önem taşımaktadır" dedi.
Bakan Fidan, Türkiye-Romanya arasındaki ilişkilerin güçlü ve emin adımlarla ilerlediğine işaret ederek, "İlişkilerimizin her alanda gelişmesi sadece ülkelerimize değil geniş coğrafyamıza da olumlu biçimde yansımaktadır. Sayın Bakanın ziyareti iş birliğimizin ulaştığı seviyeyi teyit eden ve geleceğe yönelik ortak çalışmalarımıza ivme kazandıracak kıymetli bir adım olmuştur” diye konuştu.
‘FİLİSTİN ELLERİNDEN GELEN BÜTÜN İYİ NİYETİ GÖSTERDİ’
Fidan, Gazze ile ilgili İstanbul'da yapılan toplantıya ilişkin soru üzerine, Gazze'deki mevcut ateşkesin hayata geçmesi yönünde 2 yıldır devam eden yoğun çabaları olduğunu anımsatarak, "Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere bütün kurumlarımız bu konuya canıyürekten, elinden gelen her şeyi yaparak destek vermiş durumdalar. Dolayısıyla bölgede ateşkesin devam etmesi kritik öneme haiz bir husus. Ama kırılgan, neden kırılgan? Çünkü İsrail'in ateşkesin temel hedeflerine inanmadığına ilişkin elimizde güçlü veriler var, hep bunu görüyoruz. İnsani yardım malzemelerinin henüz içeriye girişine izin verilmediğini görüyoruz. Buna rağmen Filistin tarafı büyük bir olgunluk içerisinde ateşkesin şartlarına riayet gidiyor. Ellerinde bulunan rehineleri ve cesetleri İsrail tarafına vermiş durumdalar. Aslında ellerinden gelen bütün iyi niyeti gösterdiler. Aynı şeyi İsrail'in de yapması gerekiyor. Ateşkes anlaşmasının İsrail'e yüklenen hükümlülüklerin bir an önce hayata geçmesi gerekiyor" dedi.
'İNŞALLAH BARIŞI İLERİYE TAŞIYACAK UYGULAMA HAYATA GEÇER'
Fidan, insani yardımlarla ilgili çabaları olduğunu vurgulayarak, "İnsani Yardımlar Koordinatörümüz ve diğer arkadaşlarımızla bir araya geldik toplantıda. Filistin'e yönelik devlet kurumları eli ile yapılan yardımlarımız ne durumda, önümüzdeki engeller nelerdir nasıl aşılabilir? Pratikteki çalışmaları AFAD, Kızılay ve sivil toplum örgütlerimiz muazzam bir şekilde yürütmekte. Dışişleri Bakanlığı olarak İnsani Yardımlar Koordinatörümüz, bu yardımların diplomatik koordinasyonu ve alanda karşılaşılan diğer engeller, perde gerisinde ortaya konan sorun alanlarını aşmada yoğun çaba gösteriyor. Buna yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Uluslararası aktörlerle neler yapabiliriz, mevcut durum daha da ileri inşallah giderse, bir sonraki aşamaya geçerse, Türkiye olarak neler yapmalıyız. Elimizdeki sadece insani yardımlar değil, diğer yardım alanları ve Gazze’nin yeniden inşasından neler olmalı, bunlarla detaylı bir şekilde çalışıyoruz, hazırlıklarını yapıyoruz. Uluslararası diğer ortaklarımızla bu konuları görüşüyoruz. Ama Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde sunulması planlanan karar tasarısı ile ilgili, Türkiye olarak biz halihazırda 15 üyelik Güvenlik Konseyi'nin üyesi değiliz. Biz ancak bir grup ülkeyle beraber, pazartesi günü geçen hafta İstanbul'da bir araya geldiğimiz, New York'ta Sayın Trump ile buluşan ülkeler olarak bir ön beyin fırtınası yaptık. Bizim çabalarımız ne olmalı ne yönde olumlu katkıda bulunmalıyız ona yönelik çalışmamızı ortaya koyduktan sonra bu çalışmayı her ülke kendi açısından diplomatik bir faaliyete dönüştürdü. Biz de Amerikalılarla ve diğer dostlarımızla bu konu üzerinde konuşuyoruz, görüş alışverişi var. Ama birçok taraf var işin içinde biliyorsunuz, herkesin ortaya koyduğu bir metin var. Biz Güvenlik Konseyi'ndeki diğer üyelere de bu konudaki görüşlerimizi iletiyoruz. İnşallah barışı daha da ileriye taşıyacak, Gazze'nin yeniden imarını mümkün kılacak, insanlara sahip oldukları hayatı bir nebze olsun geri verecek bir uygulama hayata geçer” değerlendirmesinde bulundu. (DHA)