Kayan mahallede göç ve endişeli yaşam Kayan mahallede göç ve endişeli yaşam
Atatürk’e Müfettişlik Görevi
Bu dönemde tüm Anadolu’da olduğu gibi Samsun’da da Türkler ile işgalciler arasında çatışmalar oluyordu. İtilaf devletleri Osmanlı’ya uyarılarda bulunmuş ve bölgede ki çatışmaları durdurmalarını istemiştir eğer çatışmalar durmazsa Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. Maddesini uygulayıp bölgeleri işgal edeceklerdi.
Bu dönem Harbiye Nazırı Abuk Ahmet Paşa ve Sadrazam Damat Ferit Paşa çatışmaların sonlandırılması için Mustafa kemal görevlendirilmiştir. Mustafa Kemal bu dönem Genelkurmay ikinci başkanı Kazım Paşa ile görüşür ve 9. Ordu Müfettişi rütbesini almıştır. Mustafa Kemal’e verilen fermanda ki bazı maddeleri bizzat kendisi yazmıştır. Bu maddeler şu şekildedir;
Bölgede düzenin kurulması yerleştirilmesi ve olayların nedenini araştırılmaktır.
Bölgede varlığından söz edilen silah ve cephanenin toplanıp Osmanlı depolarına götürülmesi.
Bölgede yer aldığı iddia edilen Türk direniş topluluklarını dağıtmak.
Bu maddeleri fermana Mustafa Kemal kendisi eklemiş ve fermanı imzalatmıştır. Bu fermanla Mustafa Kemal tüm doğu kesinlerine emir verebilecektir.

Atatürk’ün Samsuna Hareket Etmesi
15 Mayıs 1919 tarihinde ki görüşmeden sonra Bandırma Vapuru kaptanı İsmail Hakkı Bey ile görüşmüş ve 16 Mayıs 1919 tarihinde İstanbul’dan yola çıkmışlardır. İngilizler gemi hareket etmeden gemiye arama yapmışlardır. 17 Mayıs 1919 gece yarısı geni İnebolu Limanı’na gitmiştir. Bir gün sonra yani 18 Mayıs 1919 tarihinde Sinop Limanı’na varmıştır. Burada da bir gece kaldıktan sonra 19 mayıs 1919 tarihinde Mustafa Kemal ve yanında ki arkadaşları Samsun’a varmışlardır.
Bandırma Gemisi’nde Kimler Vardı?
Mustafa Kemal Samsun’a giderken yanında ki askeri personel şu şekildedir;
Miralay Rafet Bey
Erkan’ı Harbiye Reisi Miralay Kurmay Albay Kazım Bey
Sıhhiye Müfettişi Miralay Dr. Albay İbrahim Bey
Erkanı Harbiye Kaymakamı Arif Bey
Erkanı Harbiye Binbaşı Hüsrev Bey
Topçu Müfettiş Binbaşı Kemal Bey
Sıhhiye Müfettiş Muavini Binbaşı Refik Bey
Yaver Piyade Yüzbaşı Cevat Abbas
Piyade Yüzbaşı Mustafa Vasfi
Piyade Yüzbaşı Ali Şevket
Piyade Yüzbaşı Mümtaz Edendi
Piyade Yüzbaşı İsmail Hakkı
Tabip Yüzbaşı Behçet Efendi
Piyade Mülazım’ı Evvel Hayati Efendi
Piyade Mülazım’ı Evvel Arif Hikmet Efendi
Yaver Topçu Mülazım’ı Sani Muzaffer Efendi
Mülazım'ı Evvel Abdullah Efendi
Müşaviri Adli Ali Rıza Bey
Tabur Hesap Memuru Rahmi Efendi
Tabur Hesap Memuru Ahmet Nuri
Sınıfı Dani Faik Efendi
Sınıfı Rabi Memduh Efendi
Kıdemli Çavuş Ali Faik
Çavuş Musa
Çavuş Kemal
Çavuş Mustafa
Onbaşı Adem
Onbaşı Rıfat
Onbaşı Ali
Nefer Mehmet
Nefer Emin
Nefer Emin Nefer İsmail
Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919 tarihinde samsuna bu askeri personelle gitmiştir.

Samsun’a Gidişin Önemi
Kurtuluşa giden yolun ilk durağı Atatürk’ün Samsun’a çıkmasıdır. Anadolu’da ki çatışmaları bitirmek için Samsun’dan başlanılmıştır. Mustafa Kemal 19 Mayıs gününe çok önem verip bu günü bir kurtuluş olarak görüyordu.

Anadolu’nu Son Durumu
Osmanlı Devleti birinci dünya savaşından mağlup ayrılmıştır. Bu yenilgiden sonra Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanarak dağılıma gitmiştir. Avrupa da artık Osmanlı Devleti’ne hasta adam diyorlardı. Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra İzmir, Adana, Antalya, Konya, Urfa, Maraş, Antep, Merzifon ve Samsun itilaf devletleri tarafından işgal edilmeye başlanmıştır. İstanbul’a ise Kraliyet Donanması demir atmıştı. Tüm bu olanlara rağmen Mustafa Kemal Samsun’a çıkıp ve milli direnişi başlatmıştır.